Bạn có thể là một trong những tác nhân gây ra những xung đột trong cuộc sống gia đình. Với nhận định bạn chồng là “những tên bê tha bợm bãi”. Chồng khẳng quyết bạn vợ là “những con mẹ nhiều chuyện nhất thế gian”. Vấn đề được hai vợ chồng “tích cực triển khai” đến đỏ mặt tía tai, gân cổ nổi lên cuồn cuộn, chén đĩa nhảy bổ ra đường, mà buổi “thảo luận” chỉ tạm dừng lại hiệp một.
“Nội chiến” gia đình là vậy, nhưng nếu hỏi: “bạn có nhiều bạn thân không?” Chúng ta lại nhận được những câu trả lời thật trớt huớt: “hứ, bè chớ hổng phải bạn” hoặc “bạn thân ấy à, chuyện lạ!” Hay: “tôi chưa có bạn đúng nghĩa”…Thế đấy, không ai chịu mình là “thiên lý độc hành” nhưng ai cũng khép kín tâm hồn khi phải nhìn nhận một bạn thân!
Sự phóng khoáng của tình bạn: Chơi với bạn một cách khoáng đạt bằng những cuộc chơi cùng sở thích không thể gọi là bè. Bè phái, bè lũ là mối quan hệ có ý đồ, có mưu toan thiếu quang minh chính đại. Song, nếu sự thân thiết bè bạn chỉ xoay quanh sinh hoạt nghề nghiệp, thú vị hoặc chỉ tương trợ lẫn nhau trên duy nhất một phương diện nào đó thì cũng chưa đúng với ý nghĩa bạn tri kỷ thâm giao. Trường hợp này người ta thường lấy “chỉ danh” của phương tiện giao hữu để làm bổ ngữ cho chủ từ bạn, chẳng hạn: bạn đồng nghiệp, bạn đồng hương, bạn láng giềng, bạn nhậu, bạn cờ bạc… Nghe có vẻ cợt đùa khiếm nhã? Không phải vậy. Người ta chỉ cố ý phân định rạch ròi giữa bạn chí cốt và bạn bên đời, giữa tình thân hữu thâm giao và mối quan hệ giao tiếp ngoài xã hội. Có gì lạ đâu, bởi thật ra trong mỗi con người đều trang bị cho mình ít nhất là hai cách sống: bản thân và cuộc đời, sống thật cho cái sống và sống gượng cho niềm vui!
Sự hiếm hoi của tình bạn: tình bạn đúng nghĩa quả hiếm hoi. Ấy vậy, lại ít ai chịu cất công đi tìm bạn! Hầu hết đều thích đặt ra tiêu chuẩn kén chọn, xét duyệt, rồi đợi chờ. Ai sẽ đến với ai mà chờ đợi? Tại sao không thể “ứng trước” cho người khác những điều kiện mà mình tự đưa ra? Hay có phải chính thật mỗi người đều cảm thấy tình bạn là điều xa xỉ, chỉ nên nhận chứ không cho?
Đòi hỏi người bạn phải có tính cách, tư duy, đẳng cấp giống ta lại càng là yêu cầu phi lý làm hạn chế thêm quan hệ bạn bè. Cha, con, anh em ruột thịt còn nhiều điểm khác nhau huống chi với người xa lạ. Vả chăng, giống vẫn chưa phải là yếu tố hình thành tình bạn.
Sự trao đổi của tình bạn: Cho rằng người có lòng độ lượng, nhân ái sẽ dung nạp bạn hữu, còn kẻ ích kỷ vụ lợi chỉ rước lấy hiềm thù. Điều ấy không hoàn toàn đúng! Rước thù thì có thể nhưng bạn hữu chưa chắc đã chân tình. Dung nạp cỡ Mạnh Thường Quân cũng toàn bạn giang hồ, cỡ Lưu Bị cũng chỉ có Trương Dực Đức và Quan Vũ là 2 người chí cốt.
Đã gọi tình bạn tất phải có đối xử tốt đẹp 2 chiều. Cao thượng trong quan hệ, bạn hữu không phải là lòng nhân ái, sự ban phát cho không. Cũng như tình yêu, nếu chỉ nghiêng trút về một bên thì đó là sự yêu ái đơn phương chứ không hình thành cuộc tình đúng nghĩa. Thế nhưng, nếu quy ước cụ thể điều khoản “đôi bên cùng có lợi” thì mối quan hệ bạn đã đánh mất chữ tình. Sự trao đổi trong tình bạn phải khởi nguồn từ ý niệm chân thật, một hành động tự giác.
Tiêu chuẩn của tình bạn: kỳ thực mỗi người đều có riêng “tiêu chuẩn” kết bạn theo cá tính của mình. Nhưng xin được nêu lên nhận định của đạo sư Gotama, để chúng ta cùng tham khảo:
“…Người bạn hiền phải thể hiện:
– 4 điểm về hành vi: có ơn nghĩa với ta, cùng chia vui cộng khổ, giúp nhau khi hữu sự cho tiền của lúc ta khó khăn.
– 2 điểm về lời nói: khuyên bảo điều hữu ích và phê phán sự sai lầm của ta, không bao giờ nói lời gian dối.
– 1 điểm về ý tưởng: tình cảm mến chân thật không về lợi ích riêng.
Người có được người bạn hiền phải đáp lại như vậy, và thêm:
– 2 điểm về hành vi: không bỏ nhau khi hoạn nạn, quý mến tất cả họ hàng của bạn như ta.
– 2 điểm về lời nói: nói lời nhã nhặn, nói lời hữu ích.
– 2 điểm về ý tưởng: trung thành và chận thật.
– 2 điểm về trông nom: trông nom khi bạn dễ duôi, lầm lỡ. trông nom của cải, gia đình bạn khi người bạn trụy lạc mà ta chưa khuyên được…”.
Thật là những tiêu chuẩn cụ thể, tuyệt vời và cũng thật là một tình bạn vĩ đại. Phải không các bạn?
Gia đình và bạn hữu: khi đã lập gia đình, mối quan hệ ít nhiều thường gây những phiền hà lục đục giữa vợ chồng. Với cách nhìn và suy nghĩ khác, người bạn dễ trở thành “đề tài” tranh cãi, lắm khi vấn đề trở nên nghiêm trọng, hoặc giảm sút tình thân bè bạn. Nhưng suy thật lòng, như nhân gian thường nói: “có lửa, có khói”. Thế nên có lẽ chúng ta cũng nên “test” lại người bạn của mình xem sao, vì nếu là bạn tốt, biết quan tâm sâu sắc đến đời sống của nhau thì khó thể làm phiền lòng bà (ông) xã được.
Giàu nhờ bạn, sang nhờ vợ. Do vậy, việc chọn bạn cũng hệ trọng không kém sự chọn vợ kén chồng. Cuộc hôn nhân sai lầm gây ra lắm nỗi bất hạnh, mối quan hệ bạn bè không chính đáng cũng mang đến những hoạn nạn bất ngờ!
Sưu tầm báo Bình Dương CN, 20.7.1997_Huy Tần
